مالکیت معنوی و ثبت اختراع
ثبت اختراع
ثبت اختراع فرایندی است که طی آن حق انحصاری بهره‌برداری از آن اختراع به مخترع یا نماینده قانونی وی اعطا می‌شود. خود واژه اختراع بسیار هیجانانگیز است. فکر این که چیزی خلق کنید که قبلا وجود نداشته باشد شما را به وجد میآورد. اختراع نتیجه فکر مخترع یا گروهی از افراد است و زمانی که به شکل یک محصول صنعتی در میآید در زبان انگلیسی به آن Invention میگویند. اما یک مخترع هنگامی میتواند اختراع خود را تحت حمایت قوانین یک کشور قرار دهد که آن را در اداره مربوطه ثبت کند. در زبان انگلیسی به ثبت اختراع Patent (پتنت) میگویند.
در این مطلب میخواهیم تمامی موضوعات مربوط به ثبت اختراع را مطرح کنیم و به سوالات احتمالی شما در این رابطه پاسخ دهیم. پس با ما تا انتهای مطلب همراه شوید.
مزایای ثبت اختراع
یقینا هر کشوری از مخترعین خود باید حمایت کند و ثبت اختراع در ایران مانند هر کشور دیگری برای فرد مخترع مزایایی به همراه میآورد که از بین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مخترع بعد از ثبت نهایی اختراع خود اجازه دارد از آن بهره‌برداری کند.
- حق انحصاری ساخت، صادرات و هر گونه فعل دیگری برای فروش اختراع به مخترع داده می‌شود و هیچ نهاد یا فردی تا اجازه مالک قبلی را نگیرد نمیتواند نسبت به فروش یا صادرات اختراع اقدام کند.
- امکان اعطای حق اختراع به سایرین در ازای دریافت حق امتیاز.
- دریافت گواهینامه ثبت ارزش تجاری اختراع را افزایش میدهد.
- دسترسی به بازارهای فروش بیشتر.
- جلوگیری از اقدام افراد برای انجام فعالیتی مشابه.
- حقوق اختراع ثبت شده به دنبال فوت مخترع به وراث او منتقل می‌شود.
- مخترع میتواند به دنبال مشاهده هر نوع سوء استفاده و جعل از طریق قانون وارد عمل شود.
- برخورداری از مزایا و تسهیلاتی که در اختیار شرکتهای فناور و دانش بنیان قرار داده می‌شود.
- امکان استفاده از مزیتهای بنیاد ملی نخبگان.
- شرایط بهتر برای ادامه تحصیل در دانشگاههای داخل یا خارج از کشور.
- امتیاز مثبت برای استخدام.
- تسهیلات برای آقایانی که باید به سربازی بروند.
مراحل ثبت اختراع در ایران چگونه است
شاید مراحل ثبت اختراع در ایران به خاطر تصوری که از امور اداری در ذهنتان نقش بسته کار دشواری به نظر برسد اما این طور نیست و این مراحل بسیار ساده هستند.
برای این منظور باید به وبسایت اداره مالکیت صنعتی مراجعه کنید. طبق قوانین این پورتال اطلاعات لازم برای ثبت، به دو دسته تقسیم می‌شود؛ یکی مشخصات شخصی مالک و مخترع و دیگری مشخصات فنی اختراع. بعد از ثبت اظهارنامه که در ادامه آن را توضیح خواهیم داد، درخواست فرد از نظر شکلی و ماهوی بررسی می‌شود.
1− مشخصات فردی مالک و مخترع
مخترع، مالک یا مالکین باید تمامی مدارک هویت خود مانند کپی شناسنامه، کارت ملی و روزنامه رسمی تاسیس (در رابطه با اشخاص حقوقی) را اسکن کنند و آن را در اختیار این سایت قرار دهند.
توجه کنید مخترع، الزاما مالک اختراع نیست. گاهی اوقات اختراع به سفارش فردی انجام شده است و او در واقع مالک محسوب می‌شود.
دقت کنید در این مرحله باید فردی به عنوان «دریافتکننده ابلاغها» تعیین شود. توجه به این قسمت بسیار مهم است چون تمامی اطلاعات مهم از طریق پیامک یا ایمیل برای این شخص فرستاده میشوند.
2− مشخصات فنی اختراع
اطلاعات فنی اختراع مورد دیگری است که باید مشخص کنید. ابتدا باید نامی برای آن در نظر بگیرید. سپس به شکل خلاصه مشخصات فنی و تخصصی آن را توضیح دهید. امکان استفاده از فرمولهای شیمیایی، معادلات ریاضی یا هر وسیله دیگری مانند شکل و نقشه وجود دارد. در این بخش کارکرد فنی اختراع مهم است، بنابراین مزیتهای آن را نام نبرید.
بعد از ارائه اطلاعات بالا باید ضمایمی را در سایت بارگذاری کنید که مهمترین قسمت آن توصیف اختراع است. توجه کنید حق ثبت قراردادی دو جانبه بین شما و دولت است. طبق قوانین ایران به مخترع یک حق انحصاری 20 ساله داده می‌شود.
زمان توصیف اختراع خود نکات زیر را رعایت کنید:
- حوزه کارکرد اختراع خود را مشخص کنید (مثلا پزشکی، زیستشناسی و غیره).
- هدف شما از این اختراع چه چیزی بوده است.
- تازه بودن اختراع خود را با توضیح در مورد پیشرفتهای قبلی در مورد اختراع و یا دانش فنی قبلی مربوط به آن ثابت کنید.
- شیوه کارکرد اختراع خود را به طور کامل شرح دهید تا کارشناس با مطالعه آن متوجه هدف اختراع شما شود و حتی در صورت لزوم آن را پیادهسازی کند.
- مزایای اختراع خود را شرح دهید.
مرحله بعدی ثبت ادعانامه است. ادعانامه حدود پشتیبانی از یک اختراع را مشخص میکند. مخترع توسط آن محدوده حق انحصاری محصول تلاش خود را مشخص میکند تا میزان پشتیبانی حقوقی از اختراع مشخص شود. ادعای اختراع باید منوط به اجرا شدن شرایط خاص نباشد.
توجه کنید اداره ثبت اختراعات برای اظهارنامه قوانینی را مشخص کرده است. به عنوان مثال اظهارنامه باید در سه نسخه، در فرم ویژه و به زبان فارسی نوشته شود و بعد از قید تاریخ به وسیله مخترع یا نماینده قانونی او امضاء شود.
اطلاعاتی که باید در اظهارنامه آورده شوند شامل موارد زیر هستند:
- نام، شماره ملی، آدرس، کد پستی محل سکونت، تابعیت و شغل متقاضی.
- عنوان اختراع .
- تعداد صفحات توصیف، ادعانامه، توضیح خلاصه اختراع و شکلها، نقشهها و هر گونه اطلاعات ضروری دیگر.
- مشخص کردن حوزه کاربرد اختراع.
- درخواست کتبی مخترع اگر نمیخواهد اسم او آورده شود.
- رسید پرداخت هزینهها.
نمونه اظهارنامه ثبت اختراع به شکل زیر است:
جمهوری اسلامی ایران
قوه قضائیه
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
اینجانب……………………با کد ملی……………ساکن (دقیق به همراه کد پستی)……………… دارای شغل ………………… تبعه ………………….. تقاضا میکنم اختراع در مورد ……………….که در تاریخ ……………… در کشور …………………… شهر ……………….. به شماره ……………….(تقاضای ثبت – ثبت) شده است به مدت………………… سال…………… ماه ……………. روز براساس قانون ثبت اختراعات و آیین نامه اجرایی آن به اسم………………………………. ثبت کنید.
ضمایم عبارتند از:
۱- دو نسخه توصیف اختراع
۲- دو نسخه شکل و فرمول اختراع
۳-رسید پرداخت هزینهها
۴-وکالت‌نامه
محل امضا…………………..
پس از ارائه اظهارنامه اختراع سایر مراحل عبارتند از:
- بررسی اظهارنامه
- مراجعه حضوری به اداره کل مالکیت صنعتی ایران
- معرفی به روزنامه رسمی کشور
- دریافت گواهی نهایی
- مراجعه به بنیاد ملی نخبگان
هزینه ثبت اختراع در ایران
دریافت گواهینامه اختراع مانند هر کار دیگری هزینههایی دارد. هزینه ثبت اختراع در ایران به این صورت است که اعتبار گواهی نهایی از زمان ارائه اظهارنامه بیست سال است. مخترع برای حفظ اعتبار گواهی نامه باید تا پایان مدت اعتبار گواهی نامه هر سال دو ماه پیش از به پایان رسیدن یک سال از زمان تاریخ ارائه اظهارنامه براساس جدول زیر هزینهها را پرداخت کند، در غیر این صورت گواهینامه باطل خواهد شد.
البته باید گفت تا شش ماه پس از پایان تاریخ مهلت اولیه، اگر علاوه بر هزینه سالیانه جریمهای برابر با نصف هزینه سالانه اختراع پرداخت شود، اعتبار گواهی ثبت محفوظ باقی میماند.
ثبت اختراع بین المللی
شاید بخواهید اختراع خود را در دیگر کشورها ثبت کنید. به عنوان مثال برخی از افراد به دنبال ثبت اختراع در قطر به عنوان یکی از سودآورترین کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند. باید بگوییم ایران توانسته است یکی از کشورهای عضو معاهده همکاری ثبت بین المللی اختراع شود که در سال 1349 در شهر واشنگتن آمریکا منعقد شده است. برای ثبت اختراع بین المللی در دیگر کشورها شخص متقاضی باید در هر کدام از کشورهای هدف به شکل مستقل براساس مقررات کنوانسیون پاریس یا در چارچوب قوانین دیگر معاهدات تسهیلکننده ثبت بینالمللی مانند معاهده لیسبون، پروتکل مادرید یا معاهده همکاری در ثبت اختراع PCT (ثبت بینالمللی اختراع) اقدام کند.
شماره تلفن و سایت اداره ثبت اختراع
اداره ثبت اختراع ایران نهادی دولتی است که وظیفه صدور گواهینامههای ثبت را بر عهده دارد و حمایت قانونی از آنها را به عمل میآورد. اگر به دنبال ارتباط با این اداره هستید میتوانید از طریق سامانه الکترونیکی در نظر گرفته شده برای ثبت اختراع در سایت مرکز مالکیت معنوی اقدام کنید و همچنین شماره تلفن اداره ثبت اختراع عبارت است از: 02163923365 الی 8
